૩૧ મે, વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ

 વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ અને કેન્સર વચ્ચેના સંબંધ વિષેની માહિતી:

વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ અને કેન્સર

વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ દર વર્ષે ૩૧ મે ના રોજ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસનો મુખ્ય ઉદ્દેશ તમાકુના ઉપયોગ અને તેના કારણે થતા નુકસાન, જેમાં કેન્સર મુખ્ય છે, તે અંગે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવાનો છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) આ વૈશ્વિક પહેલનું નેતૃત્વ કરે છે.

તમાકુ અને કેન્સરનો સીધો સંબંધ:

તમાકુનો ઉપયોગ અને કેન્સર વચ્ચે ગાઢ અને સીધો સંબંધ છે. તમાકુ એ કેન્સર માટેનું એક મુખ્ય અને અટકાવી શકાય તેવું કારણ છે.

 * કેન્સરકારક તત્વો: તમાકુના ધુમાડામાં ૭૦ થી વધુ જાણીતા કેન્સરકારક રસાયણો હોય છે. આ રસાયણો શરીરના DNA ને નુકસાન પહોંચાડે છે, જેનાથી કોષોની અનિયંત્રિત વૃદ્ધિ થાય છે અને કેન્સર વિકસે છે.

 * વિવિધ પ્રકારના કેન્સર: તમાકુના સેવનથી ફેફસાંનું કેન્સર (લગભગ ૯૦% કિસ્સામાં) તો થાય જ છે, પરંતુ તે ઉપરાંત મોઢા, ગળા, સ્વરપેટી, અન્નનળી, પેટ, કિડની, સ્વાદુપિંડ, યકૃત (લીવર), મૂત્રાશય, ગર્ભાશય-ગ્રીવા (સર્વિક્સ), કોલોન અને મળાશય (રેક્ટમ) જેવા વિવિધ પ્રકારના કેન્સરનું જોખમ પણ નોંધપાત્ર રીતે વધે છે. ધુમાડા રહિત તમાકુ (જેમ કે ગુટખા, પાન-મસાલા) પણ મોઢા, અન્નનળી અને સ્વાદુપિંડના કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.

વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસની ભૂમિકા:

આ દિવસ કેન્સરની રોકથામમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે:

 * જાગૃતિ: તમાકુ અને કેન્સર વચ્ચેના સીધા સંબંધ વિશે લોકોને માહિતગાર કરવા અને તેના જોખમો સમજાવવા.

 * તમાકુ છોડવા પ્રોત્સાહન: લોકોને તમાકુ છોડવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા અને જરૂરી મદદ પૂરી પાડવી. કોઈપણ ઉંમરે તમાકુ છોડવાથી કેન્સર અને અન્ય તમાકુ સંબંધિત રોગોનું જોખમ ઘટે છે.

 * મજબૂત નીતિઓની હિમાયત: સરકારોને તમાકુ નિયંત્રણ માટે અસરકારક નીતિઓ લાગુ કરવા અપીલ કરવી, જેમ કે તમાકુ ઉત્પાદનો પર વધુ કર, તમાકુની જાહેરાતો પર પ્રતિબંધ, જાહેર સ્થળોએ ધૂમ્રપાન પર પ્રતિબંધ, અને તમાકુ છોડવા માટે સહાયક સેવાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવી.

 * યુવાનોનું રક્ષણ: યુવાનોને તમાકુ ઉદ્યોગની ભ્રામક જાહેરાતો અને નવા ઉત્પાદનોથી બચાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું.

તમાકુ છોડવાથી કેન્સરના જોખમમાં ઘટાડો:

તમાકુ છોડ્યા પછી કેન્સરનું જોખમ ધીમે ધીમે ઘટતું જાય છે:

 * ૫-૧૦ વર્ષમાં મોઢા, ગળા અને સ્વરપેટીના કેન્સરનું જોખમ અડધું થઈ જાય છે.

 * ૧૦ વર્ષમાં મૂત્રાશય, અન્નનળી અને કિડનીના કેન્સરનું જોખમ ઘટે છે.

 * ૧૦-૧૫ વર્ષમાં ફેફસાના કેન્સરનું જોખમ લગભગ અડધું થઈ જાય છે.

 * ૨૦ વર્ષમાં મોઢા, ગળા, સ્વરપેટી અને સ્વાદુપિંડના કેન્સરનું જોખમ લગભગ તમાકુનું સેવન ન કરનાર વ્યક્તિ જેટલું થઈ જાય છે.

વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસની થીમ:

દર વર્ષે આ દિવસ માટે એક ખાસ થીમ નક્કી કરવામાં આવે છે.

 * ૨૦૨૪ ની થીમ: "બાળકોને તમાકુ ઉદ્યોગના દખલથી બચાવવા." (Protecting children from tobacco industry interference.)

 * ૨૦૨૫ ની થીમ (જાહેર થયેલ): "ચમકદાર ઉત્પાદનો. અંધકારમય ઇરાદાઓ. આકર્ષણનો પર્દાફાશ." (Bright products. Dark intentions. Unmasking the Appeal.) આ થીમ તમાકુ ઉદ્યોગ દ્વારા તેમના ઉત્પાદનોને આકર્ષક બનાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી ભ્રામક માર્કેટિંગ પદ્ધતિઓને ઉજાગર કરવાનો છે, ભલે તે ઘાતક હોય.

આમ, વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ એ તમાકુના કારણે થતા કેન્સરના ભયાનક પરિણામો સામે લડવા અને લોકોને સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવવા પ્રેરિત કરવા માટેનો એક મહત્વપૂર્ણ દિવસ છે. તમાકુ છોડવું એ કેન્સર સામે રક્ષણ મેળવવાનો એક નિશ્ચિત માર્ગ છે.